स्कूल लाइफदेखि राजनीतिमा सक्रिय सहभागिता जनाउँदै आफ्नो जीवनको ३३ वर्ष यही राजनीतिक यात्रामा बिताईसकेका सुदुरपश्चिम नेपालको दिपायल सिलगढी नगरपालिकाका मेयर बाजिसिंह खड्काको उपनाम विजय होl उपनाम विजय भएतापनि सरल र शालिन स्वभावका छन् । अध्ययनशिल मेयर खड्का सरल जीवन उच्च सोचका धनी उनी जबसम्म महिलालाई सम्मान गरिदैन तबसम्म कुनै पनि ठाउँमा विकास सम्भव नहुँने बताउँछन्।
महिला शिक्षा, स्वास्थ्य, सहभागिता, अधिकारको प्रत्याभूति र राजनीतिक सहभागिता र पहूँच नै महिला विकास हो। विकासमा जब हरेक वर्गको अपनत्व र हिस्सा हुन्छ तब मात्र विकासको अर्थ हुन्छ । विकास प्रक्रियामा मै सहभागि नभएसम्म विकासमा हिस्सा र अपनत्व नहुँने भन्छन् उनी ।
नारी घर, परिवार, समाज अनि राष्ट्रकै महत्वपूर्ण अङ्ग हुन् । एउटी नारी विनाको सुन्दर र शान्त घर, समाज अनि राष्ट्रको कल्पना पनि गर्न सकिदैन। महिला यस्तो शक्ति हो जसले घर परिवारदेखि हरेक किसिमका जिम्मेवारी कुशलतापूर्वक सम्पन्न गर्ने सक्छिन् भन्ने उदाहरण हाम्रै समाजमा कतिपय महिलाले गरेका उल्लेखनिय कार्यहरुले सिद्ध समेत गरेको दाबी समेत गर्छन्। उनै मेयर विजय आर्थत बाजिसिंह खड्कासँग दिपायल सिलगढी नगरपालिकामा नामी साप्ताहिकका लागि निशान बुढाथोकीले लिएको अन्तरवार्ताको सारसंक्षेप :
यस पटकको घोषणा पत्रमा कस्तो खालको मुद्धा उठाउनु भएको छ ?
वास्तवमा भन्ने हो भने सुदूरपश्चिम त्यसमा पनि डोटी जिल्ला भौगोलिक विकटता भएको जिल्ला हो। समस्याहरु धेरै छन् चुनौतीहरु पनि प्रसस्त छन् । म आफैले आफ्नो जिवनमा पनि भोगेको कुरा शिक्षा, स्वास्थ्य, बाटोघाटो, पानी, पर्यटन र कृषि, हुन त त्यसमा पनि अरु थप कुरा पनि नभएको होइन । तर विशेष गरी हामीले आफ्नो जिवनमा सहज तथा असहज कुरा महसुस गरेका छौं । आज समुचित व्यवस्थापन शिक्षाको नहुँदा हाम्रो देश पछि परेको कुरा पुष्टि भइसकेको छ। त्यस्तै स्वास्थ्यको पनि समुचित व्यवस्थापन नहुँदा यो देशका नागरिकले दुःख पाइरेका छन्। अकालमा ज्यान गुमाउन बाध्य भएका छन् । पर्यटनको विकास नहुँदा पनि हामी पछि परेको कुरा नकार्न सक्दैनौं । मनोरम प्राकृतिक दृश्य, हरियाली, धार्मिक स्थल यी सबै हाम्रो देशको पर्यटन भित्राउने प्रमुख आधार हुन्। यदि पर्यटन स्थललाई विकास गर्नै हो भने पूँजीको पनि अभाव हुदैनथ्यो। पूँजी हरेक मानिसको लागि आवश्यक तत्व हो। पर्यटन मार्फत हामीले पूँजी मनग्य ल्याउन सक्छौं । त्यसको फाइदा पनि उठाउन सकेका छैनौं। त्यसैगरी कृषि क्षेत्रलाई आधुनिकिकरण गरेर जब सम्म हामीले बढी भन्दा बढी उपयोग गर्न सक्दैनौ तब सम्म समृद्धिको यात्रा तय गर्न सक्दैनौं। श्रोत साधनको उपयोग गर्न सके अवश्य पनि विकास सम्भव छ। एक पुस्ताले दुःख नगरी अर्को पुस्ताले सुख पाउन सक्दैन । शिक्षा, स्वास्थ्य, पर्यटन, सडक, पानी नै मुख्य मुद्धा हुन्।
महिला र बालबालिकाको लागि कस्तो खालको योजनाहरु ल्याउनु भएको छ ?
हेर्नुस् ! मैले अघि पनि भनिसकेको छु महिला र बालबालिका विना घर, परिवार अनि राष्ट्र बन्न सक्दैन र। महिला तथा बालबालिका समाजका अभिन्न अंग पनि हुन् । हामी पनि कुनै बेला बालबालिका थियौं । हाम्रो पनि इच्छा र चाहना थियो कि हामी पनि स्वस्थ बनौ र शिक्षाको मार्गतिर लम्कन पाउँ। आज हामी वयस्क भएका छौं। हाम्रा सन्तति बालबालिका छन्। बालबालिका भन्ने बित्तिकै हामीले हाम्रो सन्तान सोच्नु पर्छ। ति सन्ततिहरुलाई कसरी सफल र असल कर्णाधार बनाउनेतर्फ ध्यान दिनु जरुरी छ । महिलाको कुरा गर्दा म पनि महिलाले जन्माएको छोरा हुँ। महिलाको सम्मान गर्न सके अवश्य सुन्दर देशको निर्माण हुन सक्छ । अहिले विश्व अर्थतन्त्र महिलाको नियन्त्रण र अधीनमा आउन थालेको छ। यसले भविष्यमा महिलाले विश्व अर्थतन्त्रलाई गति दिने आशा पलाएको छ। पछिल्लो समय नेपालमा पनि महिलाले आर्थिक क्षेत्रमा पुरुष सरह सफलता हासिल गरेका उदाहरण स्थापित भएको पाइन्छ। महिलाले घरपरिवार समाल्नेदेखि व्यवसायलाई सफलतापूर्वक हाँकिरहेका छन् । तर जनसंख्यामा पुरुषभन्दा धेरै रहेका नेपाली महिलाले अझै पनि धेरै अगाडि आउन भने बाँकी नै छ । त्यसकारण महिला तथा बालबालिकाको लागि सम्मान गरेर बजेट ल्याएर उनीहरुको विकासमा खर्च गर्नेछौं ।
विशेष गरी यस क्षेत्रका स्थानिय जनताहरुको मुख्य समस्या के के हुन् ?
विशेष यहाँका स्थानिय सर्वसाधारणको जनताको मुख्य समस्या भनेको आम्दानीको श्रोत छैन, खानेपानी, शिक्षा, स्वास्थ्य नै मुख्य समस्या हुन्। भौतिक रुपमा बिद्यालयका भवनहरु छन् तर त्यहाँ गुणस्तरिय शिक्षा छैन। र अब हाम्रो अभियान भनेको गुणस्तरिय शिक्षा, समुचित खानेपानीको व्यवस्था, स्वास्थ्यमा सबै स्थानिय जनतको पहुँच, कृषिलाई आधुनिकिकरण गरी अघि बढ्ने र समस्याको समाधान गर्ने रहेको छ।
- नामी साप्ताहिक
