जुनसुकै धर्म तथा समाजमा नशा सेवनलाई मान्यता दिइएको छैन् । यद्यपि, यसको प्रभाव सवै क्षेत्रमा व्यापक छ। नशालु पदार्थको सेवनले जीवन वर्वाद हुन्छ भन्ने जान्दा जान्दै विभिन्न वहानामा मानिसले आफ्नो सुन्दर जीवनलाई खाडलमा डुवाउने गरेका छन् । आगोले पोल्छ भन्ने थाहा पाएर पनि आफ्नै हात आगोमा हाल्ने गरेको छ। जुन दुःखद कुरा हो।
लागु औषधको दुरुपयोग तथा अवैध कारोवारले सम्पूर्ण परम्परागत, सामाजिक, राजनीतिक तथा राष्ट्रिय सीमा नाघेको छ। यसले विश्वव्यापीरुपमा समस्या र अपराधको असह्य पीडा दिएको छ। लागु औषधको दुरुपयोग र यसका दुरुपयोग कर्ताले आफ्नै शरीर परिवार, समुदाय र राष्ट्रकै भविष्यमा कुठाराघात गरेका छन्।
नेपालका शहरी क्षेत्रमा लागु औषधका कारण कतिपय युवायुवती यसबाट पीडित छन्। तिनका बाबु आमा र इष्टमित्रहरु पनि यसरी नै प्रताडनामा परेका छन् । यसतर्फ समाज, राजनीतिक दल र बुद्धिजीवीहरुले चासो राख्नुपर्दछ। परिवार र समाजलाई यसले पारेको असरप्रति राज्य मुकदर्शक भएर बस्न मिल्दैन। उद्योगधन्दा खोलेर युवाहरुलाई रोजगार दिनुपर्ने अवस्थामा पुनस्र्थापना केन्द्र खोल्नु परेको छ । यो बाध्यता हो, समाजको पीडा पनि हो।
युवाका लागि हिजोआज लागुऔषध जीवनसाथी बनिरहेको छ । मुलुकका ऊजावार्न युवा शक्तिहीन भई समाजको एक कलंक हुन वाध्य हुनु साँच्चिकै यो उदेकलाग्दो र दुर्भाग्य हो । नेपालका शहरी क्षेत्रका अदालतहरुमा सम्बन्ध बिच्छेद मुद्दापछि बढी मुद्दा भएको लागु औषधको मुद्दा नै हो । नेपालमा मात्र नभइकन संसारभर आज लागुऔषध विकराल समस्याको रुपमा खडा भएको छ। दिनानुदिन युवापिँडी यस्ता कुलतको शिकार बनिरहेका छन्।
दुर्व्यसन रोक्नका लागि सबैभन्दा पहिलो पहल घरबाटै गरिनुपर्छ । काम र पैसामा सधैँ अल्झेका अभिभावकले आफ्ना सन्तान कति एक्लो र मानसिक रूपमा कमजोर भइसकेका छन् भन्ने विषयमा ध्यान दिनु अत्यन्त जरुरी भईसकेको छ। त्यसपछि सन्तानको साथी कस्ता छन् र तिनको ध्यान के मा छ? त्यसतर्फपनि वेलैमा चनाखो हुनुपर्ने देखिन्छ।
घरबाट बाहिर जान सोध्न नपर्ने, फर्कने समयको टुंगो नहुने, घण्टौ कोठाभित्र एक्लै बस्ने आदि व्यवहारले अभिभावकलाई समयमै संकेत गरेको हुन्छ तर नेपाली अभिभावक अझै त्यस्ता विषयमा अभ्यस्त भइसकेका छैनन्। आफ्ना सन्तानलाई पैसाको कमी हुन नदिने बा-आमाको कमजोरीले पनि युवा वर्गलाई दुव्र्यसनी हुन सहज वनाईदिएको छ।
सरकारी निकाय लागु पदार्थ दुर्व्यसनका घटनामा प्रचारमुखी कारवाहीमा देखिन्छ तर त्यो भन्दा बढी प्रभावकारी समयमै बाउ-आमा र निजका सन्तानहरुलाई सचेत वनाउनु पर्ने कुराले समेत महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दछ भन्नेतर्फ हेक्का हुनुपर्दछ। राज्यले सचेतनाका साथसाथै खेलकुद विकासमा ध्यान दिने, युवाहरुका लागि रोजगारमूलक कार्यक्रम ल्याउने र वृत्ति विकासका अन्य विकल्पका विषयमा सोच्नु जरुरी भइसकेको छ। यसो मात्र गर्न र गराउन सकेमा कम्तिमा पनि लागु औषध दुर्व्यसनीको संख्यामा कमी हुने निश्चित छ।
-नामी साप्ताहिकबाट
