अमेरिकाले दक्षिण कोरियालाई परमाणु पनडुब्बी दिने भएको छ । अमेरिकी राष्ट्रपति जोए बाइडेन र दक्षिण कोरियाली समकक्षी योन सुक न्योलले अमेरिकी पारमाणविक क्षमतायुक्त पनडुब्बी दक्षिण कोरियामा तैनाथ गर्ने लगायतका सहमति गरेका छन् ।
पछिल्लो सम्झौता उत्तर कोरियाली आक्रमणको सामना गर्न अमेरिकाले दक्षिण कोरियालाई गरिरहेको सहयोग मध्येकै एक हो।
अमेरिकी सहयोगपछि दक्षिण कोरियाले परमाणु अस्त्र कार्यक्रम अघि नबढाउने सहमति गरेको छ । वासिङ्टन घोषणा नाम दिइएको उक्त सम्झौतापछि आफ्नो देश र दक्षिण कोरियाबीच जारी सहकार्य थप मजबुत भएको अमेरिकी राष्ट्रपति बाइडेनले बताए।
दुई देशबीच परमाणु शक्ति, साइबर सहकार्य, जलवायु परिवर्तन र युक्रेन युद्ध लगायतका विषयमा छलफल भएको छ। योनले अमेरिकी सहयोगीहरूलाई बाह्य आक्रमणको सामना गर्न र परमाणु अस्त्र सहित आफ्नो सैन्य शक्ति प्रयोग गर्न अमेरिकाले “अभूतपूर्व” प्रतिबद्धता जनाएको बताए ।
उत्तर कोरियाले हालसम्मकै धेरै क्षेप्यास्त्र परीक्षण गरेसँगै बढ्दो पारमाणविक चुनौतीको चिन्तामाझ अमेरिका र दक्षिण कोरियाको यो घोषणा आएको हो। “प्रतिकार्य क्षमता बढाउने यो कदम दक्षिण कोरियाले बढाएका गतिविधिको प्रतिक्रियामा आएको हो,” बाइडेनले भने ।
दुई देशबीच नयाँ सम्झौताका लागि कैयौँ महिनायता छलफलहरू चलिरहेको थियो। यो सहमति अनुसार अमेरिकाले आफ्नो प्रतिकार्य गतिविधि थप देखिने गरी अघि बढाउने ।
सन् १९८० को दशकको सुरुदेखि नपठाएको अमेरिकी पारमाणविक ब्यालेस्टिक अस्त्रयुक्त पनडुब्बीसहित रणनीतिक अस्त्रहरू नियमित रूपमा दक्षिण कोरिया पठाउने छ । दुवै पक्षले रणनीतिक योजनाबारे छलफलका लागि एउटा पारमाणविक परामर्श समूह पनि बनाउने भएका छन् ।
दक्षिण कोरियाका राजनीतिज्ञहरूले लामो समयदेखि उत्तर कोरियाविरुद्ध कहिले र कुन अवस्थामा परमाणु अस्त्र प्रयोग गर्ने भन्नेबारे अमेरिकी योजनामा आफूहरूलाई पनि सहभागी गराउन वासिङ्टनलाई दबाब दिइरहेका थिए।
उत्तर कोरियाले आफ्नो परमाणु अस्त्रको सङ्ख्या र क्षमता विस्तार गरिरहँदा दक्षिण कोरियामा भने अमेरिकी राष्ट्रपति बाइडेनले आफूलाई थाहै नदिई परमाणु अस्त्र चलाउने चिन्ता बढिरहेको थियो ।
अमेरिकाले यो मामिलामा आफ्नो देशलाई बेवास्ता गर्ने चिन्तामाझ दक्षिण कोरियाले आफ्नै परमाणु अस्त्रहरू विकास गर्नुपर्ने माग भइरहेको थियो ।
गत जनबरीमा राष्ट्रपति भएपछि योनले अमेरिकी नीति निर्माताहरूसँग यो विषय छलफलका लागि उठाएका थिए । त्यस लगत्तै अमेरिकाले वाचाहरू दोहोर्याएर मात्रै काम नहुने महसुस गर्दै ठोस प्रस्ताव अघि बढाउने तय गर्याे ।
यो पारमाणविक परामर्श समूहले दक्षिण कोरियाको सरकारले खोजिरहेको आफ्नो संलग्नताको माग सम्बोधन गर्ने देखिए पनि यसले सर्वसाधारणमा रहेको त्रास मत्थर गर्छ वा गर्दैन भन्ने अझै प्रस्ट छैन ।
यदि उत्तर कोरियाले आक्रमण गरिहाल्यो भने त्यसको प्रतिरक्षामा परमाणु अस्त्र प्रयोग गर्ने वा नगर्नेबारे अमेरिकासँगको यो सहमतिमा केही उल्लेख छैन ।
तर चार दशकपछि परमाणु अस्त्रसहितको अमेरिकी पनडुब्बी दक्षिण कोरिया जानु भनेको अमेरिकाले त्यस्तो अवस्थाको जिम्मा लिन आफू तयार रहेको ऐक्यबद्धता जनाएको छ ।
अमेरिकाले त्यसको बदलामा दक्षिण कोरियालाई परमाणु अस्त्ररहित र त्यस्तो अस्त्रको विकास गर्न नहुने पक्षमा पैरवी गर्ने राष्ट्रकै रूपमा कायम राख्न खोजेको छ ।
अमेरिकाले अरू देशहरूले पनि उसकै बाटो पछ्याउन सक्ने चिन्ताका कारण पनि दक्षिण कोरियालाई परमाणु शक्तियुक्त राष्ट्र बन्नबाट रोक्ने कोसिस गरिरहेको छ ।
तर दक्षिण कोरिया आफैँ परमाणु शक्ति बन्नुपर्ने पक्षमा वकालत गरिरहेका दक्षिण कोरियाली प्राज्ञिक, वैज्ञानिक र सत्ताधारी दलका सदस्यहरूले यसलाई कसरी लिन्छन् भन्ने अझै प्रस्ट छैन ।
उता उत्तर कोरियाले भने दक्षिण कोरियालाई परमाणु पनडुब्बी दिने अमेरिकाको निर्णयको विरोध गरेको छ । उसले यो कार्यले कोरिया प्रायद्वीपमा आणविक होडबाजी बढ्ने चेतावनी दिएको छ ।
उत्तर कोरिया परमाणु शक्ति सम्पन्न मुलुक हो । उसले अमेरिकाले आफ्नो मुलुकमाथि आक्रमण गर्न नसकोस् भनेर परमाणु हतियार बनाएको हो । यो हतियारले दक्षिण कोरिया र जापानको सुरक्षा खतरामा परेको छ ।
जापान र दक्षिण कोरियाले परमाणु सुरक्षा खोजिरहेका छन् । अमेरिकाले दक्षिण कोरियालाई परमाणु पनडुब्बी दिने भएपछि जापान पनि आशावादी बनेको छ । अब जापानले पनि अमेरिकी परमाणु पनडुब्बी पाउने विषयमा चर्चा सुरु भएको छ।
छिमेकी उत्तर कोरिया परमाणु अस्त्र सम्पन्न मुलुक हो । उसको परमाणु कार्यक्रमबाट दक्षिण कोरिया असुरक्षित बनेको छ । कुनै पनि बेला दक्षिण कोरियामाथि आक्रमण हुनसक्ने भएकाले त्यहाँ अत्याधुनिक हातहतियारसहित अमेरिकी सेना तैनाथ छ ।
तर पनि उत्तर कोरियाले बारम्बार आक्रमणको धम्की दिँदै आएको छ । जापानबाट सन् १९४५ मा स्वतन्त्र भएको कोरिया तीन वर्ष पछि विभाजित भयो ।
उत्तर कोरियामा कम्युनिस्ट शासन छ भने दक्षिण कोरियामा लोकतान्त्रिक शासन छ । यी दुई मुलुकबीच सन् १९५० देखि १९५३ सम्म युद्ध भयो।
युद्धबाट ठूलो जनधनको क्षति भयो । अन्तर्राष्ट्रिय मध्यस्थतामा युद्ध त रोकियो तर शान्ति सन्धि भएन जसले गर्दा प्राविधिक रुपमा दुवै मुलुक युद्धकै अवस्थामा छन् ।
त्यसैले गर्दा दुई कोरियाबीच तनाव छ । यो तनाव हटाउन शान्ति सन्धि गर्नुपर्नेमा सो कार्य हुन नसक्दा परिस्थिति जटिल छ।
पछिल्लो समय अमेरिकाले दक्षिण कोरियालाई परमाणु पनडुब्बी दिने सहमतिले उत्तर कोरियासँग प्रतिवाद गर्न सहज हुने आशा बढेको छ । तर यो समस्याको समाधान भने होइन ।
उत्तर कोरियाले दक्षिण कोरियामाथि आक्रमण गर्ने खतरा टरेको छैन । उसले चाहेको खण्डमा जुनसुकै बेला दक्षिण कोरियामाथि परमाणु हतियार प्रयोग गर्ने खतरा छ ।
त्यसैले यो अवस्था आउन नदिन दुई कोरियाबीच वार्ता गरी समास्याको स्थायी समाधान खोज्नु आजको प्रमुख आवश्यकता हो। युद्ध समस्याको समाधान होइन । शान्ति, मेलमिलाप र प्रगतिका लागि दुई छिमेकी मिल्नु नै उत्तम विकल्प हो।
